2016 оны 9 дүгээр сарын 25

Нэг л мэдэхэд амьдрал маань үргэлжилсээр олон жилийг ардаа орхижээ. Хамгийн сүүлд ингээд блог дээрээ юм бичээд сууж байсан үе маань 2009 магадгүй 2010 он байх. Хайр дурлалдаа умбан, амаар хэлж чадахгүй байсан үгсээ бичгээр буулган хайрдаа үзүүлдэг байждээ. 

Энэ олон жилийн хугацаанд их ч зүйлийг үзлээ. Хөөрхөн хүүтэй боллоо, хүү маань 5 нас хүрлээ. Дахин нэг хөөрхөн мааматай болохоор зэхэж байгаа завгүй үе эхэлсээр. 

Гэхдээ энэ хугацаанд миний ганц ойлгож авсан зүйл бол гэр бүл гээч ямар чухал зүйл болох, түүний дээр эрүүл мэнл ямар хэрэгтэй вэ гэдэг байна. Одоо нэгэнт миний дурлаж явсан хөөрхөн бүсгүй маань миний хань ижил болоод олон жилийг ардаа өнгөрөөж. Миний хүссэн тэр хань минь. Гэхдээ хүн удаан хамт амьдраад эхлэхээр амьдралдаа ууршаад гаргах ёстой сэтгэлээ гаргаж чадахгүй нэгэн хэвийн болчихдог юм шиг. Би хичнээн ханьдаа дотроо хайртай байсан хэдий ч түүнийгээ ил гаргалгүй их удсан юм шиг. Магадгүй энэ хугацаанд хайр минь намайг өөрт нь сонирхолгүй болсон мэтээр эргэцүүлж, бодож, санаагаар унасан үе зөндөө л байх. Гэхдээ миний зүрхэнд анх ассан тэр хайр маань яг л хэвээрээ. Би хайрдаа түүнээсээ ч илүү хайртай болсон. Тухайн үеийн гал халуун дурлал, хайр нь одоо жинхэнэ нэг нэгнээ өөрийн насан туршийн хамтрагч гэдгийг ойлгосон хайр болж хувирсан, тэр нь арай өөр дээр түвшиний хайр юм шиг. 

Одоо миний гол зорилго бол гэр бүлээ хэний ч доор орохооргүй халамжлах. Үүний тулд эрүүл мэнд хамгаас чухал. Эрүүл байж чадвал тугал ч хариулаад болтугай гэр бүлээ тэжээгээд л аваад явна. Харин эрүүл мэндгүй, хэн нэгний халамжинд ороод хэвтчихвэл хүнд лай болнуу гэхээс тус болох зүйл гэж үгүй. Яг л энэ үед миний амьдралын хамгийн чухал шийдвэр гаргах мөч байх. Гүрийгээд цааш эцсээ хүртэл явах уу эсвэл эрсэдэлээ бодоод зоригтой шийдвэр гаргах уу. 

Үнэндээ үхнэ гэдэг бодол хамгийн хэцүү нь байдаг. Бие цаанаасаа болж өгөхгүй байхад өөдрөгөөр байя ч гэсэн сэтгэлээрээ явчих гээд байх юм. Энэ хараал идсэн хэм алдалт, толгой манаралт, ядралт бүхэн нэг зүйлийг хэлээд байгаа мэт. Болдог бол бурхантай гэрээ хийчих юмсан. Намайг цоо эрүүл л болгоод өг, тэгвэл би Бурханы хүссэн бүхнийг хийхэд бэлэн. Даанч санаагаар болох бишдээ тэгээд. Хамгийн гол айж байгаа зүйл маань би өнгөрчихвөл эхнэр минь, хүүхдүүд минь яах вэ гэдэл бодол байна. Энэ хэдийгээ л хүний 'доор' оруулчихгүй сайхан амьдруулчих юмсан л гэж өдөр шөнөгүй бодож, толгойгоо гашилгаж суух юмдаа. За яахвээ, амьдрал сайхан байна болдгоороо болго гээд явмаар байгаа хэдий ч санаа зовоостой. 

За тэгээд удахгүй бүх зүйл сайхан болно биздээ. Хамгийн гол нь бие биенээ хайрлаж, нэг нэгнээ ойлгож, миний нөхөр-эхнэр гэдгээ бүрэн мэдрээд явахад амьдрал бүтнэ дээ. Эрүүл л байя, эрүүл мэндээ л бодье. Энэ хэддээ олон жил халамжтай хань, хайртай эцэг шиг нь л явья. Өөр энэ хорвоод хүсэх зүйл надад үгүй. Ханьдаа, хүүдээ хязгааргүй их хайртай юм шүү аав нь. 

Блогтоо одоо үнэнч байнаа. Заваараа юм бичиж байнаа. Олон жил уулзаагүйд уучлаарай. 

Алтанхангэрэл :p

uurd hamtdaa

5jiliig hamtdaa az jargalaar duuren unguruuljee dahiad 50 100 jil chamaigaa hairalsaar baih bolnoo xania. huurhun bytshan huugee, namaig xair az jargalaar bylhuulsan on tsagiig ergetsuulen bodohoor ene amidarliin mini utga uchir bolson chamaigaa ulam bur hairlan deedlemeer...chi mini huu bid houriinhoo shuteen ug uildel bolgon ni huu bid xoyriinhoo tuluu baidag chamdaa xyzgaargui bayarlalaa.hayahan chamaigaa ajilaar huduu gadaa ywahaar ih sanahiin hol ch oir ch haa ch baisan hajuud mini ym shig numurtei sain aaw sain xani shuu minii xair chini.

hajuud mini hamgiin bagadaa dahiad 50jil hamt baigaarai minii xairaa xarin setgel zuhee uurd nadad uguurei... hamtdaa xuugee sain hun bolgoj usguud daxiad huurhun ohintoi bolood hoyulaad hiih ym ih bna shuu haniaa eruul mendee bodotsgooj eruul zuw hoolloj dasgal hudulguun hiij huudee ch gesen bagaas ni hewshuulehiig odoonoos hicheetsgeey.

az jargaltai amidarliin undes eruul mend ... saihan hani sain aaw setgeliin mini nar mini xairtai shuu xanidaa,,,

Hairtdaa Zoriulav

Hun uuchlaliig busdiin tuluu bish uuriinhuu tuluu hiideg. Hair ni urid ni ch gesen ene blog deeree bichij l baisan, mashin uragshaa yavahad urd shilee l harj yavdag, hoishoo harah ni tun baga. Tiimees ch hunii ungursun bish, ireedui hamgiin chuhal baidag yum. Uchir ene delhiin hun bolgon aldaa hiideg, olon aldaa hiideg. Tugs tuguldur hun gej baihgui ee, ene horvood. Hezee ch baihgui. Hun alim yamar amttaig idej baij l meddeg, zovlon yamar baidgiig zovj baij l mederdeg. Uun shig hun aldaa hiihiig hiij baij l oilgodog. Ene bol baigaliin huuli. Tsaanaasaa bidend zayagdsan huuli. Minii hairaa, hair ni chamdaa uurlaagui, chinii ungursniig bodoj buhimdaagui, yamar negen baidlaar minii chamaig hairlah hair uurchlugduugui, hezee ch uurchlugduhgui. Bi chamdaa urgelj ene heveeree hairtai l baina, hairiigaa hundeldeg, hairiinhaa tuluu l amidrana. Hair ni chinii ungursniig uuchilsan baihad, minii hair uuriiguu uuchil, hair ni guij baina. Hair ni chamaig urgelj az jargaltai baigaasai gej husdeg. Hun hezee ch ungursnuu zasaj zalruulj chadahgui, gehdee huuchnaa martaad uudrug amidrahad, ireeduigee bid uurchilj chaddag yum. Minii hairaa, buh zuilee mart, hairttaigaa hichneen az jargaltai baigaagaa sana! Urgelj sana, urgelj bod. Ireeduid 2ulaa hichneen goy az jargaltai amidrahaa tusuul. Ene buhen l chuhal, minii hair bugdiig mart, bugdiig haya!

Hair ni chamdaa hyazgaargui ih hairtai...!

Aagii ni...

Sonin Bodol

Hao Tang gedeg zaluugiin iim negen sonin bodol baih yum. Zuurdaar ungurhuusuu umnuhun uuruu iimerhu shuleg bichchiheed ungursun baih ym. Hun uhehee meddeg ym baihdaa. Sonin l bodol ymdaa.

Nuguu ertunts deer amidrahad yamar baidag bol?
Namaig yavsan gedgiig chi mini medeed yah bol?
Chi namaig sanaj, minii tuluu nulims unagah uu?
Esvel chi amidralaa huuguud, bi elsen shirheg met zamhrah uu?

Bi chamtai ene horvoo deer baihgui bol chi mini yu hiih ve?
Hen chamaig hairlaj, chamtai uurd hamt amidrah ve?
Chinii setgel zurhnii gund bi baisaar baih uu?
Esvel bi ene horvoog orhiod yavsan bolhoor setgel zurnees chin ch bas yavah uu?

Chi mini namaig sanah uye baih bolov uu?
Esvel shine hairtaigaa uchiraad heterhii zavgui bolchih bolov uu?
Gantsaaraa suugaad namaig huseh uye baih bolov uu?
Esvel 2ulangiinh ni tuulsan buh az jargaliig martahiig hicheeh bolov uu?

Nuguu ertuntsud amidral saihan bolov uu?
Bid urgelj hamtdaa hen ch saad bolohguigeer tiim saihan amidral baigaa bolov uu?
Hervee bi ene horvoogoos yavchihval, chinii amidral uurchlugduh bolov uu?
Ene buhen medeej nadad sonin, gehdee bi hezee ch medej chadahgui....

Udriin Bodol

Hair bol hamgiin aguu. Hun unuudur mungu, ner hund, amidraliin tuluu bie bienee alj baina, hun chanaraa aldaj baina, heden tsagaar, heden saraar hortoi gazar ajillaj biee horduulj baina, hairan biee zarj baina, bie zurhee tegej horduulj baina... Getel hairiin tuluu hun ene buhniig hiideggui, hairiin tuluu hun zuvhun sain saihan, ariun buhniig hiideg. Iim ch uchraas hairiig munguur hudaldaj avch bolohgui, hezee ch chadahgui. Muu muuhai, delhiin ed materialiig l munguur hudaldaj avdag. Odoo bi uurt baigaa hairaa, nandignana, hairlana. Uurd tuuniigee hairlana, uurd tuuniihee tuluu, amidral hichneen hetsuu bsan ch bi sain saihan buhniig hiih bolno. Amidral minii uuduus nulimj bsan ch bi erguuleed ineegeed l bosno. Uchir ni bi tuundee hairtai, bi uuriin gesen az jargaltai, tuuniihee tuluu buhniig hiine, ene amidrald bi uuriin gesen zorilgotoi.

Hair ni chamdaa hairtai...
Aagii ni

Love Continues Again

Oirdoo zav nileen muutai, blog deeree ch bichij chadsangui. Ug ni ajil deeree baihdaa gaigui zavtai uyedee bicheed baidag baisan, ene doloo honog ch estoi tolgoi undiih zavgui guij baina daa. Er ni ene doloo honog yu bolchihson yum be, office deer hun bolgon l uurtai, buhimdsan humuus baina. Shine jil unguruud buh ajil turul ehelj bgaa bolhoor ch ingeed baigaa ymuu buu med. Zarimdaa haraad baihad ene humuusiig uruvduh yum. Yah gej ingej setgelee zovooj yavdag yum be. Hichneen zovlon zudguurtei baisan ch, ene amidral hun l bolj tursun ym gedeg chin az jargal ter chigeeree shuu dee. Buh l zuiliig bolno, butne gej l guih estoi. Amidral uuduus chin nulimj baisan ch ingeegeed l garah heregtei. Bi tiim mundag bish l dee medeej, gehdee iimhen asuudal deer ingej uuriiguu zovoogood baihad yaj ch hun bayasgalantai yavahav dee. Dunguj sayhan manai 10n jiliin angiin neg huuhed ungurchihluu. Shatan deerees uruudaj yavaad tarhiaraa savaj unaad gemtelee daalgui ungursun gene. Ene chin neg l dohio shuu dee, hun hezee ch uhej bolno. Bi margaash ch ugluu garaad yamar negen baidlaar ungurchihiig hen ch medehgui shuu dee. Burhan bidend iim saihan amidraliig beleglesen, gevch ter margaashiig bidend amlaagui. Tiim bolhoor ugluu bolgon serehdee ene minii suulin udur baij magadgui l gej amidrah heregtei. Hairttaigaa baigaa tsag hugatsaagaa erhemle. Minii huvid Jimmyteigee baigaa tsag buhen mini alt shig. Tiimdee ch bi ugluu ajildaa yavahdaa ch nadad salahad hetsuu bdag, unseed l baimaar, tevreed l baimaar, uneriig n unerteed l baimaar. Unsie hairtai gej heleed haalgaa haagaad garahad yamar muuhai bdag gej bodoj baina. Odoo 5:51pm bolj baina. 10han minutiin daraa ajil taraad bi hairluugaa guilee. Ochood haalgaa ongoilgohod uuduus mini ugtaad avdag hair mini denduu huurhun. Buten udurjin muruuduj muruuduj, muruudul maani oroi bolgon bieldeg yumdaa...

Hair ni chamdaa hairtai!
Aagii ni...

Trials

Unselt gedeg bol baigalaas buteegdsen gaihaltai buguud aguu uildel. Unselteer buhel ug yaria zogsoj, yamar ch hereggui boldog. Ugnii sharh edgedeggui baihad unselt uuniig zogsooh chadaltai. Hairiigaa unseh uyed nadad iim l medremj turdug. Zurhend och harvaj bgaa ym shig. Bi ene unseltiig, ene medremjiig uurd medermeer baina. Ene amidraliin buhii l nugachaa, zovlon shanallaas neg l ug bidniig chuluuj ugdug, ene bol LOVE. Unen hairiig medersen hun ter ugiig aldahguig hicheedeg ym bilee, yu ch bolj bsan. Minii hairaa gedeg ugiig tuundee irgelj helehiig husdeg ym bna lee, yu ch bolson. Hairt mini geed ugluu sereed uruul deer ni unsehiig husdeg ym bilee, uurd. Ene buhniig l bi bieree medersen. Odoo ch changaas changa mederch bna. Hun hairtai uchirhaaraa er ni yadag ym be, yaj meddeg ym be gej zunduu l asuudag. Hun hairtai bolhooroo galzuurdag ym bilee, tuuniihee tuluu. Yu ch hiisen butsdaggui ym bilee. Chamd yamar ch ug heleed zurhiig chin zusch bsan ch toodoggui ym bna lee. Tuuniigee geed haranhui shunuur ch boltugai guideg ym bilee, tuuniigee sanaad untdaggui ym bilee, zuudleed unthaaraa serdeggui ym bilee. Uneriig ni unertheer sanan uildag yum bna lee, urgelj hamtdaa baihiimsan gej muruuddug ym bilee. Chinii ergen toirond yu ch bolj bsan hamaagui, zuvhun ter chinii tolgoid baigaa ter ertontsdoo amidardag yum bilee, hen ch yu ch helj bsan toohgui. Gaduur alhsan ch boddog ym bilee, zugeer l udriin bodol shuniin zuud boldog yum baina lee. Tuunii tuluu yamar ch zovlon shanal, uhliig ch gsn davan tuuldag yum bilee, gehdee tuunguigeer amidral baidaggui ym bna lee. Ingej l hairiig mederdeg ym bilee dee.

Bi bodood bh ym, hairiigaa. Urgelj l bodood bh yum. Ajil deeree ch, gaduur ch gertee ch. Haana ch yavsan bi tuuniigee bodoostoi. Hervee hairiigaa bodson toogoor minii gart tsetseg urgadag bol, odoo hairiigaa daguulaad asar tom tsetserlegt hureelendee gar garaa hutlultsun alhaj baih bsan baihdaa. Bid bugd l hairlah gej ene horvood mendelsen, amid yavaagiin utga uchir end l orshdog.

Unuudur ajil deer joohon uur hurlee l dee. Minii hiisen ajliig maani zahiral golj baih yum. Manai manager harin minii tald orood namaig demjij bna. Gehdee hun huniigee aldaan deerees muulah shig muuhai zuil algaa. Zahiral maani yag l tiim zan udur bolgon, hun buhend gargadag, uuruu aldaa hiideggui yum shig. Hun aldaa hiideg, aldaa hiideggui hun gej ene horvood baihgui. Hun bolgon l udur tutam l aldaa hiideg. Bidnii uhaantai gej boddog buh humuus l udur bolgon teneg aldaanuud hiideg shuu dee. Hehe yagaad geheer ene delhii chin urgelj ergeldej baidag shuu dee, urgelj ergeldeed baihaar hunii tolgoi ergene shuu dee. Tiimees ch hair ni chamaasaa hiisen aldaanuudaasaa bugdengees ni uuchlal guij baina, bi l buruutai. Gehdee ene buh zovlon, daramt zereg zugeer l bidend ugugdsun negen turliin shalguur. Amidrald iim shalguuruud zunduu garch irne. Uuniig davaad l garah estoi. Zam deer tavisan havhnuud shig l huleej baina. Deeguur ni usreed l garah heregtei. Hun aldaj baij l suraltsdag, usuj hugjdug. Yamar ch zovlongui amidral bsan bol hun yunaas ch suraltsahgui, yunaas ch usuj hugjihgui shuu dee. Tiim bolhoor ene buh shalguurt bi bayartai baina.

Za ter aldaa dutagdal ch yahav. Aav mini shashin talaasaa yarij l bdag udur bolgon. Hun divaajind ochihiin tuld amidrald iim iim zuil hiih estoi geed l. Gehdee yag unendee divaajin gedeg chin gargaad irchihsen onol bish shuu dee, ene bol zugeer l huvi hunii taamaglal. Bi hichneen itgej yavdag nertei ch, tsaanaa ene buhen hiisver maygiin zuil gedgiig meddeg gej helehed iluudehgui. Shashin chin ter chigeeree l hiisver zuil, hamgiin ayultai zevseg baidag ch hunii amidrald hamgiin heregtei em ni ch bas bolj chaddag. Gehdee minii bodloor uhsenii daraa divaajin gej baidaggui, hooson oron zai l bdag. Buh zuil etses boldog. Divaajin gedeg gazriig bid uursduu delhii deeree buteeh estoi. Hairtaigaa uchirch, hairiigaa uurd hairlaj, saihan ger bultei boloh l ene delhiin divaajin yum shuu dee. Uunii tuluu l hun bolgon zurtgeh estoi. Unuudur mungunii tuluu humuus alaltsaj baina. Hari orond harlaj bna, mongoliin ohiduud maani biee ch zarj baina. Deed tushaaltnuud ni deeree alaltsaj baina, yaduu hed ni dooroo bujignaldaj baina. Gehdee ene buhen zuvhun niigmiin l heregtseenees hamarsan soliorol. Odoo yag harah yum bol bid chin neg l jijighen humursun togoond amidraad baigaa bizdee, amarhan argaar mungu oloh gsn. Terniihee orond, uursdiinhuu divaajing butee l dee, ene humursun togoonoosoo gar l daa. Haaya bi boddog ymaa, udur bolgon ingeed hairiigaa bodood, hool ch idej bsan, gaduur daaraad alhaj ch baisan. Ene l minii ter divaajin baih, yagaad geheer ter uyed zuvhun minii hair bid 2 l minii tolgoind bdag yum.

Turuuhen temdegleliin devteree unshij bsan chin neeh goy ishlel garaad irlee. Er ni bi temdeglel hutuldug baihda, goy goy helsen ugs, ishlel zergiig dandaa bichij avdag baisiin. Elizabeth Browning geed neg zohiolchiin helsen ug: " Chamaig yamar sak ohin be gehees iluu huurhun bas uzesgelentei gej heldeg, chamaig utsaa tasalhad ergeed zalgadag, oddiin door chinii tseejiig nalj hevteed zurhiig chin chagnadag, esvel chamaig l harahiig hussendee shunujin ch hamaagui seruun baij duhiig chin zuulhnuur unsdeg, naizuudiinhaa hajuud chinii gariig hutuldug, chamaig budaggui baisan ch huurhun gej boddog, chamd urgelj hairtai gedgee helj, chamtai baigaadaa ter uuruu yamar ih az jargaltai, aztai hun be gedgee heldeg, naiz nuhud ch bai hen negenluu ergen haraad TER l minii hair gej helj chaddag ter huniig ol".

Hairaa bi chamdaa hyazgaargui ih hairtai, hair ni chamaig hezee ch aldahiig husehgui, uurd munhud chamaigaa hairlana gedgee bi zurhen deeree garaa tavij bgaad andgailya. Hairiigaa hairlaj yavaarai!

Aagii ni...